ARTIKELEN NTVF
Lees hier artikelen uit voorgaande edities van het Nederlands Tijdschrift voor Fytotherapie. Het NTvF is het enige Nederlandse industrie-onafhankelijke wetenschappelijke tijdschrift over kruidengeneesmiddelen en natuurproducten.
2024 nr. 3: ONE HEALTH
BIODIVERSITEIT EN ‘GROEN OP VOORSCHRIFT’
De One Health-benadering beschouwt de gezondheid van de mens in samenhang met de gezondheid van planten, dieren en ecosystemen. In de afgelopen jaren worden de veelheid en complexiteit van verbanden tussen biodiversiteit en menselijke gezondheid steeds vaker erkend. Gebrek aan contact met gezonde, diverse natuur wordt in toenemende mate in verband gebracht met gezondheidsklachten en over de gezondheidsbevorderende effecten van tijd doorbrengen in de natuur wordt steeds meer bekend.
SEKSE- EN GENDEREFFECTEN IN DE FYTOTHERAPIE
Sekse- en gendereffecten in de fytotherapie zijn nog weinig onderzocht. Toch is al geruime tijd bekend dat ziektes zich bij mannen en vrouwen niet altijd op dezelfde manier manifesteren. Ook de effecten en bijwerkingen van medicijnen kunnen verschillend zijn bij beide seksen. Voor het op maat kunnen toepassen van fytotherapeutica zou volgens Italiaanse onderzoekers ook meer rekening gehouden moeten worden met de invloed van sekse- en genderverschillen.
2024 nr. 2: MULTIFACTIORIËLE WERKING
ANTIBIOTICA VERMINDEREN DOOR PLANTENEXTRACTEN
Antibioticaresistentie is een groeiende, mondiale bedreiging van de volksgezondheid. Tot nog toe blijken de genomen maatregelen om dit probleem te beperken echter onvoldoende. Om de ontwikkeling van antibioticaresistentie zo veel mogelijk te beperken, is het belangrijk dat antibiotica minder worden gebruikt en enkel ingezet worden wanneer dit echt noodzakelijk is. In dit kader brengen onderzoekers van de Hogeschool Leiden natuurlijke middelen die bewezen effectief zijn bij veelvoorkomende milde luchtweginfecties en hun werkingsmechanismen in kaart. Zo kunnen behandelaars antibiotica verminderen door plantenextracten voor deze indicaties. Daarbij komt dat het multitarget-werkingsmechanisme van plantenextracten resistentievorming waarschijnlijk moeilijker maakt.
2024 nr. 1: OOGGEZONDHEID
FYTOTHERAPIE BIJ GLAUCOOM
Glaucoom is een neurodegeneratieve aandoening en is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van blijvende blindheid. De behandeling bestaat uit verlaging van de oogdruk, hoewel dit vaak onvoldoende is om progressie van de aandoening te voorkomen. In dit artikel worden plantenextracten of componenten daaruit genoemd die mogelijk de progressie van glaucoom helpen vertragen.
2023 nr. 4: MARIENE BRONNEN
ZEEWIERFYTOSTEROLEN TEGEN DE ZIEKTE VAN ALZHEIMER
Aan bruine zeewieren, die traditioneel veelvuldig geconsumeerd worden in Azië, wordt een breed scala aan gezonde effecten toegeschreven. Bruine zeewieren onderscheiden zich van de rode en groene macroalgen; niet alleen door hun kleur, maar ook door hun pigmenten en biochemische samenstelling van onder andere sterolen. Er zijn aanwijzingen voor gunstige effecten van bruine algen bij diverse aandoeningen, waaronder neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer.
WAAR VINDT U INTERACTIES?
2023 nr. 3: UITWENDIGE TOEPASSINGEN
ETHERISCHE OLIE BIJ ACNE VULGARIS
Acne vulgaris is een veelvoorkomend probleem. Ongeveer 85 procent van de jongeren krijgt ermee te maken. Voedings-, leefstijl- en omgevingsfactoren spelen een grote rol bij het ontstaan van de huidaandoening en liggen daarom aan de basis van de behandeling. Ondersteuning met etherische oliën van bijvoorbeeld petitgrain, bergamot, tijm, lavendel, kaneel en tea tree zou hierbij wellicht als aanvullende therapie kunnen worden ingezet.
HUIDVEROUDERING: NATUURLIJK MIDDEL WILGENROOSJE KAN HELPEN
2023 nr. 2: DOSERINGEN
ASHWAGANDHA BIJ OVERGANGSKLACHTEN
Tijdens de overgang krijgen veel vrouwen te maken met fysieke en psychologische veranderingen. Hoewel de meeste symptomen niet levensbedreigend zijn, kunnen ze een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Ashwaganda zou hier mogelijk bij kunnen helpen.
COLUMN: HET GIF EN DE DOSIS
2023 nr. 1: DE HUISAPOTHEEK
SCHURFT BEHANDELEN
Schurftinfecties komen de laatste jaren steeds vaker voor in Europa. Zo is het aantal gevallen in Nederland in de periode tussen 2011 en 2020 verdriedubbeld. De veroorzaker van schurft is de schurftmijt Sarcoptes scabiei. Deze veroorzaakt jeuk en het is lastig om er vanaf te komen. Dit artikel geeft voorbeelden van onderzoek naar een mogelijke plantaardige behandeling.
COLUMN: RESISTENTE SCHIMMELS
Bij de bestrijding van antibioticaresistentie wordt vaak terecht aan kruiden gedacht. Er zijn inmiddels gelukkig overal ter wereld studies gaande om kruidenpreparaten te identificeren die biofilms, MRSA of multiresistente bacteriën aan kunnen pakken. Maar er is nog niet veel gedaan aan de resistentie tegen fungiciden, iets wat evengoed een probleem is geworden. Dit speelt vooral bij patiënten die een verzwakt immuunsysteem hebben, zoals bij hiv, diabetes of tbc, of na bestraling, chemotherapie of transplantaties.
2022 nr. 4: GEZONDER OUDER WORDEN
BESSEN GOED VOOR HET GEHEUGEN?
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de incidentie van dementie in alle leeftijdscohorten aan het afnemen. Niettemin blijft het een nare aandoening voor zowel de patiënt als voor diens omgeving, waardoor alle manieren om dit proces tegen te gaan welkom zijn. De laatste jaren zijn er veel klinische studies uitgevoerd met bessenconsumptie, waarbij reactiesnelheid en geheugenfuncties worden gemeten met computertesten. Lees verder >>
![De relatie tussen de darmflora en senescente cellen
1. Fermentatieproducten van de darmflora kunnen oxidatieve stress en inflammatie
onderdrukken, waardoor er minder senescente cellen gevormd worden.
2. Senescente cellen in de darmwand leiden tot epitheliale dysfunctie en een verhoogde
darmpermeabiliteit. De productie van ontstekingsbevorderende stoffen (senescenceassociated
secretory phenotype of SASP-factoren, zoals interleukinen, cytokinen en
groeifactoren) door senescente cellen kan de samenstelling van de darmflora negatief
beïnvloeden, ontsteking stimuleren en en aanzetten tot verdere ontsteking en veroudering.
Bron: overgenomen uit [1]](https://fyto.nl/wp-content/uploads/2022/12/4.-FIGUUR-De-relatie-tussen-de-darmflora-en-senescente-cellen_page-0001-e1670257124432-250x250.jpg "4. FIGUUR -De relatie tussen de darmflora en senescente cellen_page-0001")
DARMFLORA EN CELLULAIRE VEROUDERING
Het verouderingsproces kan gedefinieerd worden als een tijdsafhankelijke opstapeling van cellulaire en biochemische schade. Hierbij ontstaan verouderende cellen die ontstekings- en kankerbevorderende stoffen produceren, waaronder cytokinen en groeifactoren. De darmflora lijkt een belangrijke rol te spelen in dit proces. Lees verder >>
COLUMN: MEDITERRAAN DIEET: EEN KWESTIE VAN LEEFSTIJL?
2022 nr. 3: LATIJNS-AMERIKA
UITDAGINGEN VOOR HET BEHOUD VAN KRUIDENKENNIS IN LATIJNS-AMERIKA
Veel kennis van medicinale planten dreigt verloren te gaan doordat de tradities van de dragers van die kennis worden bedreigd. Traditionele leefwijzen worden onder meer belemmerd door gedwongen verhuizingen, vervuiling van grond en drinkwater en zelfs moorden op inheemse leiders en genezers. Een gevolg hiervan is dat bepaalde talen uitsterven, die een schat aan informatie over planten bevatten. Voor welke uitdagingen staan we als we die kennis willen bewaren? Lees verder >>
COLUMN: HAANTJESGEDRAG IN DE WETENSCHAP
2022 nr. 2: ANTIBIOTICA EN RESISTENTIE
RHODOMYRTUS: EEN THAISE OPLOSSING VOOR ANTIBIOTICARESISTENTIE?
De medicinale plant Rhodomyrtus tomentosa is in Europa weinig bekend; de plant wordt af en toe als sierplant door tuincentra aangeboden. Aan de Rijksuniversiteit Groningen en op de Universiteit van Amsterdam zijn verschillende studies gedaan naar een antibiotische inhoudsstof uit het bladextract: rhodomyrton. Lees verder >>
COLUMN: ZELFREINIGEND VERMOGEN VAN DE WETENSCHAP
2022 nr. 1: GESCHIEDENIS VAN FYTOTHERAPIE
KRUIDEN VOLGEN OP HUN REIS DOOR EEUWEN EN CONTINENTEN
‘Wie zijn geschiedenis niet kent, is gedoemd haar te herhalen’. Een vaak geciteerde uitspraak die ook voor kruidengeneesmiddelen opgaat. Trends en commerciële belangen, handel in en fake news rond kruiden: het was er allemaal in het verleden en het is ook in het heden aan de orde. Lees verder >>
COLUMN: WIE PAST ER OP DE NEDERLANDSE ERFENIS?
Wereldwijd groeit het besef dat door het verdwijnen van volkskennis over kruiden een belangrijke bron voor toekomstige gezondheidsbevordering wordt afgesneden. Wereldwijd, behalve in Nederland. En wat een gemiste kans is dat, wanneer je ziet dat dit heel anders gaat in het buitenland. Lees verder >>
2021 nr. 4: COMPLICATIES BIJ DIABETES
FYTOTHERAPIE BIJ NIERSCHADE DOOR DIABETES
Diabetische nierschade (DN) treedt op bij 20-40% van de diabetespatiënten. Het is een ernstige complicatie die tot een aanzienlijke ziektelast kan leiden. De behandeling richt zich op het afremmen van de progressie in de afname van de nierfunctie. Oxidatieve schade in de kleine niervaten die door vrije radicalen wordt veroorzaakt, speelt bij het ontwikkelen van nierschade een belangrijke rol. Plantaardige voedings- en geneesmiddelen hebben vaak hoge antioxidantwaardes en komen daarom veelvuldig terug in wetenschappelijke artikelen die de therapiemogelijkheden van DN verkennen. Lees verder >>
COLUMN: DE VERKEERDE AFSLAG?
De evolutie van beschavingen wordt vaak gezien als een beweging van primitief naar hoogontwikkeld, van dom naar slim en van armoede naar welvaart. Wie het nader beschouwt, ziet er vaak eerder een processie van Echternach in. Stappen vooruit en achteruit wisselen elkaar af.
We zien het recent gebeuren in Afghanistan en in de VS, maar ook vele eeuwen terug al in bijvoorbeeld het Romeinse Rijk. Beschavingen komen op en gaan weer ten onder. Elke cultuur staat regelmatig voor keuzemomenten. Niet zelden hebben onbewuste keuzes in het verleden geleid tot een fatale crisis in het heden. Zie bijvoorbeeld de klimaat- en stikstofcrises. Lees verder >>
2021 nr. 3: PSYCHISCHE GEZONDHEID
HET CONCEPT ADAPTOGENEN NADER BEKEKEN
Op 25 oktober 2020 publiceerde een groep van elf wetenschappers uit Rusland, Duitsland, India en China een overzichtsartikel over adaptogenen in het internationale tijdschrift Medicinal Research Reviews. De bekende farmacognosten Michael Heinrich en Hildebert Wagner maakten deel uit van deze groep. Het artikel beschrijft het gebruik van planten die als adaptogenen gebruikt worden vanuit diverse culturele tradities… Lees verder >>
COLUMN: PESCA SPORTIVA – HENGELEN NAAR EEN VERBOD OP SINT-JANSKRUID
In Italië vind je hier en daar bordjes met daarop ‘Pesca Sportiva’ bij uitspanningen die aan een meertje liggen. Daar kun je je eigen maaltijd ‘sportief‘ en snel bij elkaar hengelen, want in dat vaak veel te kleine meertje zwemt een overmaat aan vis. Ik moest hieraan denken toen ik het rapport las dat het RIVM schreef over sint-janskruid. Lees verder >>
2021 nr. 2: KWALITEIT, VEILIGHEID EN REGELGEVING
CLAIMS BOTANICALS: VOORSTEL EHPM VOOR HONORERING
Claims voor botanicals of voedingssupplementen vallen wettelijk gezien onder de regelgeving voor voedingsmiddelen. Daarom mogen botanicals geen werkzaamheid claimen op medisch gebied. De Europese voedselveiligheid autoriteit (EFSA) moet een beoordeling geven van de claims die dan wel mogen. Lees verder >>
COLUMN: NA SARS-2 DE ANTIBIOTICARESISTENTIE AANPAKKEN?
Elk jaar sterven ongeveer 33.000 Europeanen door antibioticaresistentie. De problematiek is nijpend, maar speelt vooral in Zuid- en Oost-Europa – in Nederland is zelfs een kleine daling zichtbaar door beperking van het antibioticagebruik. In 2020 liet de Covid-19-pandemie de aandacht voor deze kwestie verslappen. Lees verder >>
2021 nr. 1: FYTOTHERAPIE EN KINDEREN
KRUIDENGENEESMIDDELEN BIJ KINDEREN
Kruidengeneesmiddelen bij kinderen: onder de gebruikers van kruidengeneesmiddelen nemen zij een aparte plaats in. Opgroeien brengt fysieke, metabole en psychologische ontwikkelingen met zich mee die anders zijn dan bij volwassenen en die per leeftijdsfase kunnen verschillen. Door het beperkte klinische onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van kruidengebruik door kinderen zijn voorschrijvers veelal aangewezen op traditioneel gebruik. Lees verder >>
COLUMN: WOLAPEN EN DUIVELSWANDELSTOKKEN
Wolapen behoren tot de grootste apen van Zuid-Amerika. Zij worden vaak onderschat voor wat betreft hun intelligentie en complexe sociale structuur. Eind vorige eeuw deed ik met studenten in de Apenheul zoöfarmacognosieonderzoek bij deze dieren [1]. De dierentuin had ervoor gezorgd dat er in hun buitenverblijf veel planten werden neergezet met stekels. De ervaring had namelijk geleerd dat deze apen nogal wat planten vernielen, omdat ze overal wat van proberen te eten. Lees verder >>
2020 nr. 4: FERMENTEREN
GEFERMENTEEERDE VOEDING EN GEZONDHEID
Gefermenteerde voeding is helemaal terug van weggeweest. En terecht, want gefermenteerde voeding is niet alleen lekker, de consumptie ervan kan ook gezondheidsvoordelen opleveren. Reden genoeg om de microbiologie van gefermenteerde producten volledig uit te spitten. Wat produceren micro-organismen eigenlijk tijdens zo’n fermentatieproces en wat voor effect kan dat op onze gezondheid hebben? Lees verder >>
COLUMN: BIOHACKING
Terwijl ik dit schrijf is het precies een halve eeuw geleden dat ik als eerstejaars begon met mijn biologiestudie aan de universiteit Nijmegen. Achteraf bezien hadden we toen een rustige tijd zo zonder mobiele telefoons of computers in de collegezaal. De professor, wiens voornaam we niet kenden, sprak ons met u aan. Op het prikbord (ad valvas) hingen tentamenuitslagen en notities zoals: ‘Bij de collegereeks biometeorologie zijn leden van de biologenbond, de milieugroep en andere linkse oproerkraaiers niet welkom’. Lees verder >>
2020 nr. 3: Immuunsysteem
FYTOTHERAPEUTICA BIJ ALLERGISCHE RHINITIS
Allergische rhinitis komt wereldwijd veel voor: ongeveer tien tot vijfentwintig procent van de wereldbevolking heeft er last van. In Nederland heeft naar schatting 29% van de bevolking een of meerdere inhalatie-allergieën. Hoewel er effectieve medicijnen zijn om de symptomen te onderdrukken, wordt er ook veel onderzoek gedaan naar plantenextracten die de potentie hebben om klachten van allergische rhinitis te verlichten en daarmee de kwaliteit van leven te verbeteren. In dit artikel wordt een select aantal plantenextracten en -stoffen besproken waarvan in klinische studies een werkzaamheid is aangetoond of aannemelijk is gemaakt bij allergische rhinitis. Lees verder >>
COLUMN: REGENBOOGKRUIDEN
Zoals veel Nederlanders hang ik af en toe de regenboogvlag uit. Die staat voor diversiteit, zowel in relatie tot genderkwesties als in relatie tot multiculturaliteit. Minstens zo belangrijk is biodiversiteit.
In moeilijke tijden is diversiteit een belangrijk gegeven om te kunnen overleven. Alhoewel, biodiversiteit op zich heeft die waarde eigenlijk niet. Het is eerder de complexiteit, de veelheid aan relaties met evenzovele mogelijkheden tot mee- en terugkoppeling, die de robuustheid van het systeem ten opzichte van tijdelijke of permanente wijzigingen… Lees verder >>
2020 nr. 2: De ouder wordende mens
NRF2: HOOFDSCHAKELAAR BIJ OUDERDOMSGERELATEERDE ZIEKTEN
Chronische ontsteking en oxidatieve stress zijn een belangrijke oorzaak van veel ouderdomsaandoeningen, waaronder hart- en vaatziekten, neurodegeneratieve aandoeningen en kanker. Voor het onschadelijk maken van oxidanten heeft het lichaam een antioxidantsysteem dat gereguleerd wordt door de transcriptiefactor nuclear factor erythroid 2-related factor 2, of Nrf2. Verschillende planteninhoudsstoffen, waaronder sulforafaan, resveratrol en carnosol, zijn in staat de activiteit van Nrf2 te stimuleren en kunnen zo mogelijk een bijdrage leveren aan de behandeling van oudersdomsgerelateerde ziekten. Lees verder >>
RODE GISTRIJST – VEILIGE DAGDOSIS WORDT VERLAAGD DOOR DE EC
Rode gistrijst (red yeast rice) is een traditioneel voedingsmiddel in China. Al heel lang werd in bepaalde delen van China witte rijst gefermenteerd met de schimmel Monascus purpureus. Hierdoor krijg de rijst een dieprode kleur en wordt monacoline K, een statine, op een natuurlijke wijze geproduceerd. Rode gistrijst wordt binnen de traditionele Chinese geneeskunde toegepast voor verbetering van spijsvertering, bloedcirculatie en versterking van het hart. In westerse landen wordt rode gistrijst vooral gebruikt als voedingssupplement bij een verhoogd cholesterolgehalte, een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het gebruik is flink toegenomen door een in 2012 door de EU officieel goedgekeurde cholesterolclaim bij een dagdosis van 10 mg monacoline K, de werkzame stof in rode gistrijst. Lees verder >>
2020 nr. 1: Toxiciteit
OPINIE: PA’S IN DE KRUIDENTEELTPRAKTIJK
De primaire productie van medicinale en aromatische kruidengewassen wordt in toenemende mate geconfronteerd met door afnemers aangescherpte kwaliteitsnormen met betrekking tot ‘contaminanten’. Het begrip contaminanten loopt daarbij uiteen van maximum residu levels van gewasbeschermingsmiddelen tot normen voor wat betreft de belasting met zware metalen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), allergenen en chloraten. Dit wordt gedreven door een combinatie van een toenemend bewustzijn (en bezorgdheid) over de gezondheidsaspecten van voedingsmiddelen en de voortdurend verbeterende chemische analysetechnieken. Lees verder >>
2019 nr. 4: Fytotherapie bij niet-alcoholische leververvetting
BROCCOLI BIJ OVERGEWICHT
Heeft het gebruik van broccoli effect op overgewicht? In 2018 verscheen een artikel met 42 literatuurverwijzingen over de effecten van de langetermijnconsumptie van broccolispruiten op ontstekingsmarkers in overgewichtsituaties. Samen met vijf anderen deed López-Chillón een onderzoek met personen met overgewicht die dagelijks broccoli als spruit- of kiemgroente aten. Deze broccoliconsumptie leidde voor enkele van de onderzochte ontstekingsmarkers tot een verbetering c.q. daling van de waarde. Lees verder >>
2019 nr. 3: Fytotherapie ter ondersteuning van de darmbarrière
FYTOTHERAPIE TER ONDERSTEUNING VAN DE DARMBARRIÈRE
Bepaalde planten, plantenstoffen en paddenstoelen kunnen directe en indirecte effecten hebben op het functioneren van de darmwand. Ook kunnen sommige planten ontstekingsremmend werken, de schadelijke invloed van vrije radicalen beperken, de gezonde slijmlaag in de darmen herstellen en de tight junction-eiwitten tussen de darmepitheelcellen versterken. Dit maakt het gebruik van bepaalde kruiden interessant bij verschillende chronische aandoeningen en ontstekingsziekten in de darm. In dit artikel wordt dieper ingegaan op enkele geneeskrachtige planten die de darmwand bij zijn belangrijke functie kunnen ondersteunen. Lees verder >>
2019 nr. 2: Fytotherapie voor mannen
In dit nummer onder meer:
- Fytotherapeutica bij prostatitis
- Kruidenpreparaten bij erectiestoornissen en goedaardige prostaatvergroting (BPH)
- BPH bij honden
- Maca: ondergang van een hype
- Werkingsmechanisme van passiebloem
Bekijk hier het nummer (eenmalig gratis voor zowel leden als niet-leden!)
2019 nr. 1: Paddenstoelen in de fytotherapie
MEDICINALE PADDENSTOELEN
In 2018 verscheen een overzichtsartikel over de fytochemie en farmacologie van medicinale en giftige paddenstoelen, waarbij de focus sterk ligt op zestien medicinale paddenstoelensoorten, hun inhoudsstoffen en de farmacologische activiteit en medicinale potentie daarvan. Dit overzichtsartikel is gebaseerd op 131 publicaties van de laatste vijftien jaar over dit onderwerp en de onderstaande tekst is daarvan een samenvatting. Lees verder >>
