ZELFREINIGEND VERMOGEN VAN DE WETENSCHAP
Het vertrouwen in de harde wetenschap heeft de afgelopen jaren nogal wat deuken opgelopen. Een casus ter illustratie: Steven G. Newmaster et al. publiceerden in 2013 een DNA-barcoding-onderzoek naar diverse botanicals dat veel stof deed opwaaien. Newmaster concludeerde dat veel kruidenproducten DNA van andere soorten bevatten of dat ze niet het DNA van de gewenste soort bevatten. Vrijwel direct hierna riep de American Botanical Council het tijdschrift BMC Medicine op om dit artikel in te trekken, vanwege talloze onvolkomenheden die aantoonden dat de auteurs helemaal niet thuis waren op dit terrein. Zo was er bijvoorbeeld geen rekening gehouden met invloeden van hulpstoffen en bereiding. Als er niet kwantitatief wordt gekeken naar de aanwezigheid van ‘niet het juiste’ DNA, dan kan men vrijwel elk supplement vervalst noemen [1]. Er waren juridische en financiële gevolgen voor de producenten en verhandelaars van de door Newmaster onderzochte botanicals [1,2].
Newmaster, hoogleraar op de Canadese Universiteit van Guelph (UG), ligt nu zelf onder vuur [2]. In 2021 stuurden acht DNA-experts, waaronder een aantal co-auteurs van Newmaster, een uitgebreide brief aan de UG over drie publicaties van Newmaster et al. Er zouden data ontbreken en er zou gefraudeerd of geplagieerd zijn. Ook werden conflicterende belangen – die er wel degelijk waren – niet vermeld*. Newmaster ontkent ook nu nog alles. Hij is een populaire en charismatische docent en collega; de UG wilde niet verder op de zaak ingaan.
Een onderzoek door het tijdschrift Science bracht extra problemen aan het licht. In Newmasters lezingen is regelmatig sprake van datafraude en plagiaat. Na aanhoudende verzoeken van een van Newmasters ex-studenten die zijn eigen data onjuist terugzag in een publicatie over bosecologie, startte er begin 2022 een intern UG-onderzoek. Dit onderzoek loopt nog, maar het vordert zeer traag.
Science ontdekte in Newmasters biografie op de UG-site veel onjuistheden. Bovendien kwamen allerlei grootspraak en vormen van plagiaat in radio- en televisieoptredens en op zijn websites naar voren, onder meer over coronaonderzoek. Een DNA-analyse van een sarsaparillamonster bleek exact gelijk aan die van E-coli te zijn en voor een analyse van een Cannabis-extract werden data over ginseng van een andere onderzoeksgroep gebruikt. Tijdens een lezing toonde hij figuren die de spreiding in bepaalde chemische componenten in vier Cannabis-variëteiten moesten voorstellen; die figuren bleken te zijn overgenomen van een sociologische publicatie die de spreiding in het aantal veroordeelde misdadigers in vier districten aangaf [2].
Newmasters eerste commerciële DNA-analysebedrijf was al in 2012 opgericht en er zouden er nog veel meer volgen. Hij veroorzaakte in 2013 een mediarel over slechte supplementen, waarvoor hij supplementenfabrikanten vervolgens de oplossing aanbood. Zijn bedrijf True-ID, gestart direct na het indienen van de geruchtmakende publicatie, werd onder meer ingehuurd door Nature’s Way, Herbalife Nutrition en Jamieson; de Canadese overheid stak er honderdduizenden dollars in [2]. Ik weet niet of Nederlandse bedrijven of instituten hier ook mee in zee gingen*. Het wachten is op de reactie van UG en BMC Medicine.
Dit voorbeeld uit de VS laat zien dat er ook in ons vakgebied carrièrejagers rondlopen die voor eigen gewin de veilige niche bezetten van overdreven gevaren. In deze casus lijkt het zelfreinigend vermogen van de wetenschap gelukkig nog wel te functioneren, zij het traag en met hulp van de journalistiek.
* Newmaster werkt(e) onder meer bij Biological ID Technologies Inc, True-ID, NHP Research Alliance en Particle One.
